In het licht van het huidige lerarentekort en de vergrijzing van de beroepsgroep is het essentieel om leraren te binden en te behouden voor de sector en zo veel als mogelijk voortijdige uitval van startende leraren te voorkomen. Goede begeleiding van startende leraren draagt bij aan de kwaliteit van het onderwijs en helpt het lerarentekort te bestrijden. In dit dossier zetten we de belangrijkste informatie rond de begeleiding van startende leraren voor je op een rij.
In deze reeks praktijkvoorbeelden van de VO-raad vertellen starters en hun begeleiders van verschillende scholen over hoe zij de begeleiding aan startende leraren vormgeven.
Hoe zorgen we ervoor dat de begeleiding van startende leraren binnen onze scholen als een brede, gedeelde verantwoordelijkheid wordt ervaren? Met die vraag ging de LMC-VO scholengroep uit Rotterdam aan de slag. Op het Montfort College, een van de LMC-scholen, is het eigenaarschap van het inductiebeleid inmiddels sterk toegenomen.
Rector Jan-Maarten de Wit van Lyceum Elst maakt zich sterk voor goede begeleiding van startende leraren. Dat doet hij niet alleen binnen zijn school, maar ook op partnerschapsniveau als voorzitter van de stuurgroep van Opleidingsschool Qoers. De begrippen ‘cultuur’ en ‘verbinding’ spelen een belangrijke rol in zijn visie op de begeleiding van beginnende docenten.
In samenwerking met de Radboud Docentenacademie heeft de VO-raad BSL-Kennisclips gemaakt. Deze geven extra duiding aan de BSL-criteria die die door het ministerie van OCW voor inductietrajecten zijn vastgesteld. Deze criteria komen voort uit eerder onderzoek naar de begeleiding van startende leraren en bieden duidelijke richtlijnen voor het begeleidingsprogramma. De kennisclip voor het criterium ‘Observatie en begeleiding in de klas’ is momenteel in ontwikkeling.
Dr. Harmen Schaap, universitair docent aan de Radboud Docenten Academie, vertelt over de oorzaken en gevolgen van werkdrukvermindering bij starters. Welke maatregelen kunnen scholen nemen om de werkdruk te verminderen? Hij gaat in op twee perspectieven die daarbij van belang zijn: het innovatief professionele potentieel en de professionele ruimte.
In deze kennisclip vertelt dr. Helma Oolbekkink, Lector Meervoudige Professionaliteit aan de Hogeschool Arnhem en Nijmegen, over het belang van aandacht voor enculturatie in een inductietraject. Ze gaat in op het tekortkomings- en waarderingsperspectief op startende leraren en onderzoekt verschillende categorieën die van invloed zijn op een gewenst werkklimaat op schoolniveau van startende leraren.
Juist in de eerste jaren van hun leraarschap moeten leraren worden uitgedaagd om zich professioneel te ontwikkelen. Een stimulerend personeelsbeleid is daarbij van groot belang. Dr. Amber Walraven, universitair docent aan de Radboud Docenten Academie, belicht in deze kennisclip die succesvol zijn gebleken om doelgericht te werken aan professionele ontwikkeling en dit te begeleiden.
Alle startende leraren ervaren spanningen tijdens hun ontwikkeling in de eerste jaren. Deze spanningen ontstaan onder meer door de zoektocht naar afstemming tussen persoon, beroep en praktijk. Dr. ir. Gisbert van Ginkel, instituutsopleider aan de Radboud Docenten Academie vertelt in deze kennisclip over de kracht van intervisie: samen veilig praten over spanningen helpt normaliseren dat spanning ervaren ook normaal is, en bij het leraar zijn en leraar worden hoort.
Lesgeven is een prachtig vak. Je kunt veel betekenen voor een ander. Maar het kan ook zwaar zijn, zeker als je aan het begin van je loopbaan staat. Dus om starters een extra steuntje in de rug te geven, biedt de VO-raad de podcast ‘Mijn eerste jaar voor de klas‘. Een schooljaar lang volgen we startende docenten Elisabeth en Maurice. Om mee te leven, én om te leren van wat zij in de praktijk allemaal meemaken. De podcast is te beluisteren via Spotify en Apple Podcasts. Vergeet je niet te abonneren!
De lerarenopleiding bereidt je zo goed mogelijk voor op lesgeven. Maar al doet de theorie nog zo zijn best, de praktijk tapt uit een ander vaatje. Soms lijkt het wel alsof je bepaalde thema’s hebt gemist tijdens de opleiding. Hoe leg je iets ingewikkeld zo uit dat echt iedereen het snapt? Hoe voer je oudergesprekken? […]
Klassenmanagement! We zullen het er waarschijnlijk bijna elke aflevering wel over hebben, maar in deze aflevering van de podcastserie Mijn eerste jaar voor de klas is het echt het hoofdthema. Elisabeth had de afgelopen weken een pittige situatie met een leerling die maar niet wilde luisteren. Wat dan? Verder heeft ze een mooi gesprek gehad […]
Elisabeth (lesgevend op een school in Nieuwegein) en zij-instromer Maurice (lesgevend in Amsterdam) zijn begonnen! Natuurlijk zijn ze niet helemaal nieuw voor de klas, ze hebben al de nodige stage-en opleidingsuren achter de rug. En toch is volop meedraaien vanaf de start van een volwaardig schoolseizoen andere koek. De eerste vier weken zitten meteen vol […]
In de documentaireserie 100 dagen voor de klas zagen we presentatoren Tim den Besten en Nicolaas Veul als beginnende docenten op ISG Arcus, een middelbare school in Lelystad. Onlangs ging de VO-raad met ervaren en startende leraren, schoolleiding en de schoolopleider van ISG Arcus in gesprek over de begeleiding van startende leraren.
Het resultaat is een miniserie over de waarde van de startende leraar voor een lerende schoolcultuur, over de schoolorganisatie als warm bad voor startende onderwijsprofessionals en over een visie op het leren van leraren in relatie tot kwalitatief goed onderwijs voor leerlingen.
